Aşırı Sıcaklarda Beslenmeye Dikkat!

Kavurucu sıcaklar, çöl sıcakları, Kuzey Afrika sıcakları derken şimdi de Bafra Körfezi sıcakları kapıda…

Ancak maalesef ki kış aylarında grip ve nezleden korunmak için gösterdiğimiz gayreti yaz aylarında güneşten korunmak için sarf etmiyoruz. Oysaki artan sıcak havanın etkisiyle, var olan birçok hastalığın belirtileri daha da keskinleşmiyor ve herhangi bir hastalığa sahip olmayan bireylerde de tansiyon, çarpıntı gibi sağlık problemlerini ortaya çıkarıyor.

Sıcak hava ve keskin güneş ışıkları tüm ciltte hassasiyet, güneş yanıkları ve kanserojen etki yaratırken, vücudun içinde de yoğun bir çalışmaya neden oluyor. Cilde değerek vücut sıcaklığını arttıran kavurucu sıcak ve nem ile vücut terleyerek savaşıyor. Bu vücudun doğal bir kendini soğutma mekanizması, çünkü vücut ısısı iç organlar ve kan akışı için hayati öneme sahip ve dengede tutulması gerekiyor. Her ne kadar vücut kendi kendine ısıyı sabit tutmaya çalışsa da bu koruma artan sıcaklık için yeterli değil. Tam da bu noktada bireysel korunma devreye giriyor ve iş başa düşüyor. Yaz mevsimi bana yaramıyor dememek için işte sizlere birkaç öneri:

Kimleri Daha Çok Korunmalı?

• 65 yaş ve üzerindeki yaşlılar,
• Dört yaşından küçük çocuklar,
• Hamileler,
• Kronik hastalığı olanlar (şeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları, beyin-damar hastalıkları, psikolojik hastalıklar, kronik solunum sistemi hastalıkları, karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları)
• Sürekli ilaç kullanan kişiler (özellikle tansiyon düşürücü, idrar söktürücü, depresyon ve uyku ilaçları),
• Aşırı kilolular,
• Oruç tutanlar.

Sıcaklara Karşı Genel Önlemler

• Günün en sıcak saatlerinde (10.00-16.00) mecbur kalmadıkça dışarı çıkmayın. Dışarıda çalışanlar ise mümkün oldukça güneş altında güneş kremi, şapka ve gölgelikle koruma sağlayabilir.
• Dışarıda bulunulduğunda açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilmeli; geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka giyilmeli ve güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
• Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde (10.00-16.00) denize girmeyin ve güneşlenmeyin.
• Fiziksel aktivite ve spor yapmak için sabah ve akşam saatlerini tercih edip, her bir saatlik spor için en az 2-4 bardak sıvı alın. Ağır fiziksel aktivitelerden kaçının.
• Kapalı alanları mutlaka bol bol havalandırın.
• Güneş gören pencerelerin perde vb. güneşlikleri kapalı tutun.
Vücut ısısının yükselmemesi için sık sık duş alın; bunun mümkün olmadığı durumlarda ayaklar, eller, yüz ve ensenizi soğuk suyla ıslatın veya silin.

Sıcaklara Karşı Beslenme İle İlgili Önlemler

Su Tüketimini Arttırın
Kendi ısısını sabit tutabilmek adına sürekli terleyen vücudumuz terle birlikte birçok mineral kaybediyor. Kaybolan minerallerin yerine konmaması sonucunda ise yorgunluk orta çıkıyor. Ayrıca susuz bünyelerde cilt problemleri, kabızlık, tansiyonda yükseklik, böbreklerde taşa kadar varan birçok sağlık problemi baş gösteriyor.

Su tüketimini arttırmak için ipuçları:
Renkli Sular: Eğer su içmeyi sevmiyor ve sürekli erteliyorsanız zencefil, meyve dilimleri, yeşillikler, salatalık, limon ve buz ile suya aroma katarak tüketimi arttırabilirsiniz. Ayrıca su tüketimine teşvik etmesi için renkli cam sürahi, su kapları ve bardaklar da işe yarayacaktır.
Alarm: Su içmeyi unutanlar için güzel bir yöntem de alarmla disipline olmak. Gün içinde uyanık kaldığınız zamanlarda her saat başına alarm kurun. Her alarmda bir bardak su içmek sıcak havanın verdiği yorgunluk hissini azaltıp, enerjinizi arttıracaktır. Ayrıca akıllı telefon kullanıcıları için su içmeyi hatırlatan uygulamalar da mevcut. Her ikisini de yapamayanlar için önerimiz ise; gözünüz saatte olsun, her saat başı bir bardak su içmeyi unutmayın.
Takip etmek: Su konusunda en tehlikeli kesim yaşlılar ve çocuklar… Susama merkezleri körelen ve ilaçlar dışında su içmeyen yaşlılarla, susadığının farkına varmayan çocuklar; ev içinde olsa bile sık takip edilmelidir. Eğer siz de bir yaşlı veya çocuk ile yaşıyorsanız su içmelerini sık sık hatırlatın.
İdrar rengi kontrolü: Açık ve şeffaf renkli idrar, yeterli su alımının ve sağlıklı böbreklerin en kuvvetli göstergelerinden biridir. Eğer gün içinde ilaç kullanımı olmaksızın idrar renginiz koyulaşıyorsa vücudunuz size susuz kaldığınızın uyarısını veriyor. Bu durumda hemen su tüketimini arttırın.

İçecekler
Gün içinde belli aralıklarla su ve içecek tüketilmeli. Tek seferde bolca içmek ihtiyacınızı karşılamanızı sağlayamaz. Çünkü fazla sıvı hızlıca atılır. Suyu hem bir ilaç gibi, bir ihtiyaç gibi tüketelim, hem de sıvı alımını gün içine yayalım.

Neler içilebilir:
• Mide şikâyetleri olmayanlar için buzdolabı sıcaklığında su
• Ayran (tansiyonu düşenler için tuz ilaveli)
• Limonata
• Sade soda veya meyve/limon eklenmiş soda
• Soğuk meyveli veya sade çaylar
Not: Ayran, su vb. tüm içeceklere nane eklenmesi ferahlamayı artırır.

Yiyecekler
Yazın daha sık tercih edilen ancak uzak durulması gereken temel yiyecekler kızartmalardır. Çünkü yüksek hava sıcaklıklarında yağ ve protein oranı düşük olan besinlerin tercih edilmesi, az ve sık yemek yenmesi, hazımsızlık gibi mide şikâyetlerini azaltır ve kalbinizin daha az yorulmasını sağlar. Kısacası biber, patlıcan, kabak gibi kızartmalardan ve bu şekilde hazırlanan yemeklerden, içine yoğurt eklense bile, uzak durmanız gerekir. Kırmızı et ve kırmızı etli yemeklerden, kolesterol içeriği yüksek olan kabuklu deniz ürünleri ve sakatatlardan ziyade beyaz et tercih edilmesi önerilir. Her yemekte salata ve yoğurt bulunması, ana yemekten önce bu yemeklerin tercih edilmesi daha az besin tüketmenize yardımcı olacaktır.

Örnek yemekler:
• Soğuk çorbalar, ayran, yoğurt, kefir ve cacık (tansiyonu düşük olanlar sarımsağa dikkat etmeli)
• Kızartılmadan hazırlanmış her türlü sebze yemeği
• Tavuk, hindi ve balık çeşitleri (balık ve diğer etler tavada değil ızgarada pişirilmeli)
• Salatalar (baklagil, et ve peynir ilaveli hazırlanırsa daha doyurucu olur)
• Soğuk baklagil yemekleri
• Bulgur, buğday çeşitleri ve kepekli pirinç ile hazırlanmış çok az yağlı ya da yağsız pilavlar (porsiyona dikkat), yaprak sarmaları ve dolmalar