Ziya GÜNEY

Bundan evvelki yazımızda kentimiz de dâhil olmak üzere kamuya ait arsa ve arazi satışlarının kentlerimizde yaratacağı olumsuz sonuçlar üzerinde durmuştuk.

Arsa satışları sebebiyle kentlerimizde başta eğitim ve sağlık olmak üzere kamu hizmet bina ve tesislerini yapacak yer bulamayacağımız gibi imar planlarındaki sosyal donatı alanlarını elde etmek için de yüksek kamulaştırma bedelleri ödemek  zorunda kalacağımızı belirtmeye çalışmıştık.

Bu yazımızda da gelişmiş Batı ülkelerindeki uygulamalardan örnekler vermek istiyoruz...

Bugün gelişmiş bütün Batı ülkelerinde özellikle yerel yönetimler bizdekinin aksine arsa stoklarını artırmak konusunda büyük bir çaba ve gayret içerisindedirler.

İsveç, Norveç, Hollanda, Almanya, Fransa ve İspanya yerel yönetimleri (belediyeleri) arsa satın alarak stok yapan ülkelerin başında gelmektedirler.

Stockholm Belediyesi 18 bin hektarlık belediye sınırları içindeki alanın 10 bin hektarına sahiptir.

Almanya'da Köln kentinin 1'i kent yerel yönetimine ait olup nüfusu 100 binden fazla kentlerde arsaların ortalama 0'u, nüfusu 1 milyondan fazla olan kentlerde ise 5'i kamunun elindedir.

Ancak Almanya'nın bazı kentleri (Münih, Berlin Frankfurt vs) önceki yıllarda yeterli arsa stoku yapmadıkları ve mevcut stokları da tükettikleri için bugün çok zor durumda kalmışlardır. Bu sebeple bu kentlerde büyük bir konut ve sanayi arsası sıkıntısı çekilmekte kiralar da anormal yükselmiştir.

Bu duruma çare bulmak için gerek federal gerekse eyalet hükümetleri yoğun bir çabanın içine girmişlerdir.

Batı ülke ve kentlerde kamunun arsa stoklarını koruyup hatta artırmak ve fiyatları denetlemek konusunda kamulaştırma, vergileme ve fiyatları dondurma gibi çeşitli yöntemler uygulanmaktadır.

Mesela Hollanda'da kamu elinde çok miktarda arsa stoku bulunduğu için arsalar uygun zamanlarda ucuz fiyatlarla piyasaya sunularak fiyatlar denetim altında tutulmaktadır.

Hollanda kentlerindeki arsa fiyatlarının en düşük olduğu ve son 60 yıl içerisinde arsaların bina maliyeti içindeki oranı değişmeyen tek ülkedir...

Fransa ve İspanya'da ise öncelikle hızlı kentleşmenin etkisi altındaki arsa fiyatları dondurulur.

Kamunun gerek fiyat dondurma gerekse fiyatları denetleme girişimlerinin başarılı olabilmesi için elinde fazla miktarda arsa bulunması gerekir.

Üzülerek görüyoruz ki bizde, bir taraftan hazine diğer taraftan büyükşehir ve ilçe belediyeleri esasen ellerinde çok az miktarda olan arsaları satmak konusunda adeta birbirleriyle yarış halindeler!

Çok dar ve kısır bir görüşün ve günü kurtarma anlayışının tipik bir göstergesi olan bu tür girişimlerden hem kentlerimiz hem de kentlilerimiz büyük zarar göreceklerdir.

Daha bugünden teknik standartların çok altında kalan yeşil alanları, yolları, otoparkları, eğitim, sağlık, kültür, sanat, spor vb. sosyal donatı alanları için yarın bu kadar dahi yer bulamayacağımızdan kimsenin şüphesi olmasın!..

Yazımızı bir anekdot ile noktalayalım.

İnsan yanlış bir iş yaptığında kafasını vuracak duvar arar. Biz ise bu türden yanlış uygulamalar ile kafamızı vuracak DUVARLAR inşa etmekle meşgulüz!..