Ziya GÜNEY

Biz Batılı ülkelerin bundan 100 yıl önce hizmete soktukları klasik belediyecilik şehircilik hizmet ve projeleri ile uğraşırken, onlar yeni sürdürülebilir temiz kentlerin inşası için yoğun çaba gösteriyorlar...

Bugün dünyada şehircilik alanında en önemli gelişmelerden birisi de eko kentler kurulması konusunda yapılan çalışmalar ve hayata geçirilmeye çalışılan projelerdir.

Bugünkü yazımızda eko kentlerin temel özelliklerini sıralamak istiyoruz...

Güney Avustralya’da Halifax Ekoşehir projesiyle ödül kazanan Ecopolis Mimarlık Atölyesi Kurucusu Paul Downtown, sıfırdan kurulacak sürdürülebilir bir eko kentin 10 gelişim aşamasını şöyle sıralıyor…

1. Bozulmuş tahrip edilmiş alanlar ıslah edilmeli, daha önce yok edilmiş yeşil alanlar tekrar kurulmalı. Ekolojik çiftçilik teşvik edilmeli.

2. Biyolojik olarak bölgeyle uyum sağlanmalı. İnşa ettiğiniz yerleşimler doğal çevrimin bir parçası, yani iklim ve arazi koşullarıyla uyumlu olmalı.

3. Şehir içindeki gelişim kentin taşıma kapasitesiyle dengelenmeli.

4. Kurduğunuz şehirler kompakt olmalı. Şehirdeki bütün yollar motorlu araçlara tahsis edilmemeli. Kentin içinde yaya yolları da olmalı ve motorlu olmayan diğer araçlar teşvik edilmeli.

5. Enerji üretimi yenilenebilir kaynaklardan yapılmalı ve enerji verimliliği için gerekli bütün tedbirler alınmalı.

6. Bölge ekonomisine katkı sağlanmalı. Ekolojik ve sosyal sorumlulukla ilgili yatırımlar ve yeşil teknolojiler desteklenmeli.

7. Sağlıklı ve emin bir alan yaratılmalı. Bölgede yerel tarım desteklenmeli. Diğer canlılar için güvenli habitatlar sağlanmalı. Hava ve su kirliliğine meydan vermemeli.

8. Şehirler herkes içindir. Örgütlenme teşvik edilmeli. Topluluklar kendi yaşadıkları şehri kendileri yönetebilmeli.

9. Sosyal adalet ve eşitlik gözetilmeli. Şehirlerde yaşayan her birey eşit haklara sahip olabilmeli. Hizmetlere erişimde imtiyaz uygulanmamalı. Vatandaşlar bütçelerine uygun evlerde yaşayabilmeli. Doğrudan demokrasiye en yakın olabilecek karar alma mekanizmaları oluşturulmalı.

10. Kültürel etkinlikler aksatılmamalı. Şehrin ruhu ve tarihi korunmalı. Çok kültürlü organizasyon ve etkinlikler teşvik edilmeli.

Eko kentlerin İhtiyaçları;

• Güvenlik: İnsanlar temiz hava, su, gıda kaynaklarına erişebilmeli. Sağlıklı ev ve iş ortamlarına sahip olabilmeli ve olası bütün felaketlerden korunabilmeli.
• Ekolojik Temizlik: Her türlü atığın etkin bir biçimde geri dönüşümü hedeflenmeli. Temizlik işlerinde gri su kullanımı yaygınlaşmalı.
• Ekolojik Endüstri: Kaynak koruma ve çevre koruma prensipleri gözetilmeli. Ham maddenin yeniden kullanımı ve yenilenebilir enerji kullanımı hedeflenmeli. Verimli bir ulaştırma ağı kurulmalı.
• Eko Düzenleme: Yapılar arasında biyoçeşitliliği artıracak doğal parklar ve suyolları kurulmalı. Bu düzenlemeler yapılırken enerji tasarrufu ve kaynak koruması gözetilerek vatandaşlar şehrin her imkânına erişebilmeli.
• Ekolojik Duyarlılık: İnsanların hangi kültürel kimliğe sahip olurlarsa olsunlar doğadaki yerini, çevreye karşı sorumluluklarını anlamaları ve tüketim alışkanlıklarını değiştirmeleri sağlanmalı.

Bu konuya bundan sonraki yazımızda da devam edeceğiz...

Kaynak: 2008 San Francisco Eko Şehir Konferansı Deklarasyonu.

            Çeviri: Balkan Talü