Ziya GÜNEY

Prof. Dr. Reiner Staubach. Ostwestfalen - Lippe Üniversitesi’nde bölge ve şehir planlamacı olarak “Planlamaya dayalı sosyoloji, planlama teorisi ve metotları” adlı kürsüsü bulunmaktadır. Planerladen Derneği ve BASTA’nın Büro Für Architektturund Stadtentwicklung (Mimarlık ve Şehir Geliştirme Bürosu) kurucularından ve halen yönetim kurulu üyesidir.

Planerladen, 1982 yılında Dortmund Üniversitesi’nde okuyan bölge planlama bölümü öğrencileri tarafından kurulmuş bir dernek.

Derneğin amacı kısaca kentsel dönüşüm projelerinin belediyeler tarafından tepeden inme değil, orada yaşayan halkın katılımıyla ve onların ihtiyaçları göz önünde bulundurularak planlanmasını ve gerçekleştirilmesini sağlamak ve bu konuda mahalle sakinlerini bilirkişi olarak desteklemek.

Belediyeler ile kentsel dönüşüm yapılan bölge sakinleri arasında köprü görevi görmekte...

Prof. Dr. Reiner Staubah Almanya’daki kentsel dönüşüm ve uygulamalar konusunda bakın neler diyor:

“…Önce yenileme projesinin gerçekleşeceği düşünülen alan kabaca ve oldukça kapsamlı olarak belirlenir ve ön araştırmalara başlanır. Bu araştırmalar kapsamında sosyal istatistik verilerin yanı sıra mahallede yaşayan kiracıların, ev sahiplerinin, dükkân ve iş yeri işletenlerin görüşleri alınır.

Araştırmaların sonucuna göre bölge sınırlar, ön araştırmalarla amaçlanan kentsel dönüşüm projesinin özellikle sosyal katlanabilirliğini (mesela kiraların kiracıların ödeme gücüne uygun olması) güvence altına almaktır. Federal Şehir Planlama Kanunu’nun ‘Özel Kentsel Dönüşüm Yasası’ bölümü yenileme sürecinde bazı şartlarla orada yaşayanların haklarını korur. Bu şartları kısaca şöyle sıralayabiliriz:

– Halkın ayrıntılı katılımını sağlamak,

– Eğer yenileme projesinin orada yaşayan ve çalışan halka negatif etkileri olabileceği kanaati söz konusuysa belediyelerden önce “sosyal plan” yapılmasını talep etmek,

– Mahallelerde bilgilendirme bürolarının açılması,

– Tarihi eserlerin korunması,

– Mahallelerin mimari dokusunun korunması, zaman içinde bozulmuşsa şehir planlama ve peyzaj projeleri kapsamında mümkün olduğunca düzeltilmesi, yeniden ortaya çıkarılması, yeni yapılacak binaların dokuya uygun planlanması,

– Evlerin/apartmanların onarımında ev sahiplerine devlet mali yardımının, içinde oturan kiracıların ihtiyaçlarının göz önünde bulundurulması ve onlarla anlaşmaya varılması şartıyla verilmesi... “

Bizim gerek bugüne kadarki kentsel dönüşüm uygulamalarında gerekse yasa ve yönetmeliklerde kentsel dönüşümü bu boyutları ile ele aldığımız söylenemez...

Özellikle de kentsel dönüşüm yapılacak bölgelerde yaşamlarını sürdürmekte bulunan vatandaşlarımızın sosyal, kültürel, hakları ve sürece demokratik katılımları açısından Almanya örneğinden alacağımız çok dersler olduğunu düşünüyoruz...

Bütün bunlara ilaveten biz kentsel dönüşümü parsel ölçeğinde yapıyor ve ilave emsal/yoğunluk karşılığında hiçbir sosyal donatı ve teknik altyapı da  düşünmüyoruz...